การหาธาตุของคนตามหลักฮวงจุ้ยหรือศาสตร์จีน โดยใช้ปีเกิดเป็นหลักนั้นสามารถทำได้โดยอิงจากปฏิทินจีนและระบบธาตุทั้งห้า โดยแต่ละปีในปฏิทินจีนจะถูกกำหนดด้วยธาตุ
หาปีเกิดในปฏิทินจีน: ปีเกิดตามปฏิทินจีนมักเริ่มช่วงปลายเดือนมกราคมหรือต้นเดือนกุมภาพันธ์ เนื่องจากปีใหม่จีนไม่ได้เริ่มในวันที่ 1 มกราคมเหมือนปฏิทินสากล ถ้าเกิดช่วงก่อนปีใหม่จีน ต้องตรวจสอบว่าตกปีไหนในปฏิทินจีน
- ปี พุทธศักราช ลงท้ายด้วย 9 หรือ 0: ธาตุ ไฟ
- ปี พุทธศักราช ลงท้ายด้วย 1 หรือ 2: ธาตุ ดิน
- ปี พุทธศักราช ลงท้ายด้วย 3 หรือ 4: ธาตุ โลหะ
- ปี พุทธศักราช ลงท้ายด้วย 5 หรือ 6: ธาตุ น้ำ
- ปี พุทธศักราช ลงท้ายด้วย 7 หรือ 8: ธาตุ ไม้
ในหลักฮวงจุ้ยและธาตุทั้งห้า มีความสัมพันธ์แบบส่งเสริมกัน ซึ่งเรียกว่า “วัฏจักรการส่งเสริม” (Cycle of Generation) หรือ “วัฏจักรการเจริญเติบโต” การที่ธาตุหนึ่งส่งเสริมธาตุอีกธาตุหนึ่งนั้นสร้างสมดุลและพลังบวกในธรรมชาติ ความสัมพันธ์นี้อธิบายได้ดังนี้:
- ไฟส่งเสริมดิน เมื่อไฟเผาผลาญสิ่งต่าง ๆ จะทิ้งขี้เถ้าหรือสิ่งตกค้าง ซึ่งกลายเป็นดิน ดังนั้นไฟจึงสร้างดิน
- ดินส่งเสริมโลหะ โลหะและแร่ธาตุต่าง ๆ เกิดขึ้นจากในดิน ดินเป็นแหล่งกำเนิดโลหะ
- โลหะส่งเสริมน้ำ โลหะมีคุณสมบัติในการควบแน่นหรือเป็นแหล่งที่มาของน้ำในทางธรรมชาติ เช่น น้ำค้างบนพื้นผิวโลหะ
- น้ำส่งเสริมไม้ น้ำเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ต้นไม้เติบโตและงอกงาม
- ไม้ส่งเสริมไฟ ไม้เป็นเชื้อเพลิงให้ไฟลุกไหม้ได้ เมื่อมีไม้มาก ไฟจะลุกโชนมากขึ้น
วัฏจักรนี้แสดงถึงการหมุนเวียนของพลังงานในลักษณะที่ส่งเสริมกัน ช่วยสร้างสมดุลและความเจริญเติบโตของพลังงานในธรรมชาติ
ในหลักฮวงจุ้ยและธาตุทั้งห้า นอกจากความสัมพันธ์แบบส่งเสริมกันแล้ว ยังมีความสัมพันธ์แบบทำลายกันด้วย ซึ่งเรียกว่า “วัฏจักรการทำลาย” (หรือ “Cycle of Destruction”) ความสัมพันธ์นี้อธิบายถึงการที่ธาตุหนึ่งสามารถข่มหรือทำลายอีกธาตุหนึ่งได้ มีรายละเอียดดังนี้:
- ไฟทำลายโลหะ ไฟสามารถหลอมโลหะให้ละลายหรือเปลี่ยนรูปได้ จึงถือว่าไฟทำลายโลหะ
- โลหะทำลายไม้ เครื่องมือโลหะ เช่น ขวานหรือเลื่อย สามารถตัดไม้ได้ จึงถือว่าโลหะทำลายไม้
- ไม้ทำลายดิน รากของต้นไม้สามารถชอนไชและดูดซับธาตุอาหารจากดิน ทำให้ดินเสื่อมคุณภาพ จึงถือว่าไม้ทำลายดิน
- ดินทำลายน้ำ ดินสามารถกักเก็บน้ำหรือดูดซับน้ำ ทำให้น้ำไหลไปได้ช้าลงหรือหายไป จึงถือว่าดินทำลายน้ำ
- น้ำทำลายไฟ น้ำสามารถดับไฟได้ จึงถือว่าเป็นธาตุที่ข่มหรือทำลายไฟ
ความสัมพันธ์เหล่านี้ช่วยสร้างสมดุลในธรรมชาติและในศาสตร์ฮวงจุ้ย โดยแสดงให้เห็นถึงการหมุนเวียนของพลังงานในลักษณะของการข่มกัน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยในการวางแผนและปรับสมดุลในสิ่งแวดล้อมให้สอดคล้องกับพลังงานของธาตุต่าง ๆ
ในหลักฮวงจุ้ย ธาตุทั้งห้ามีสีประจำตัวที่เป็นสัญลักษณ์ของพลังงานธาตุนั้น ๆ โดยสีเหล่านี้ถูกนำมาใช้ในหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบ การตกแต่ง หรือการเลือกสีที่เกี่ยวข้องกับพลังงานธาตุในชีวิตประจำวัน ดังนี้:
- ธาตุไฟ (火 – Huǒ) สี: สีแดง, สีส้ม, สีม่วง, และ สีชมพู สื่อถึงความอบอุ่น ความกระตือรือร้น ความร้อนแรง และความมีพลัง
- ธาตุดิน (土 – Tǔ) สี: สีเหลือง, สีครีม, และ สีน้ำตาลอ่อน สื่อถึงความมั่นคง ความหนักแน่น และความอุดมสมบูรณ์
- ธาตุโลหะ (金 – Jīn) สี: สีขาว, สีเทา, และ สีเงิน สื่อถึงความแข็งแกร่ง ความชัดเจน ความบริสุทธิ์ และความสง่างาม
- ธาตุน้ำ (水 – Shuǐ) สี: สีน้ำเงิน และ สีดำ สื่อถึงความลึกลับ ความสงบ ความคล่องตัว และการไหลเวียน
- ธาตุไม้ (木 – Mù) สี: สีเขียว และ สีน้ำตาล สื่อถึงการเจริญเติบโต ความมีชีวิตชีวา และการงอกงาม